Cây Bạc Thau (Bạch Đằng Hạc) Đặc điểm, Công dụng theo Đông Y
Cây Bạc Thau, hay còn gọi Bạch Đằng Hạc, Tiếng Trung là Nhất Thất Trù 一匹绸 (1 tấm vải bạc). Tên khoa học là Argyreia acuta Lour., thuộc họ Bìm bìm (Convolvulaceae). Đây là loài thực vật dây leo, phổ biến trong các bài thuốc dân gian Việt Nam. Cây có công dụng trị phong thấp, lợi tiểu, giảm đau, kháng viêm. Vì loại cây này ít được viết trên internet nên có nhiều thông tin không đúng về đặc điểm cây. Hãy cùng nhathuocsonghuong.com tìm hiểu rõ về loại cây này nhé!
Cây Bạc Thau (Bạch Đằng Hạc)
Cây Bạc Thau còn gọi là Bạch Đằng Hạc hay Dây Bạc Thau, là loại thảo dược rất quen thuộc trong các bài thuốc dân gian Việt Nam. Tên khoa học của cây là Argyreia acuta Lour. hay còn gọi là Argyreia splendens.
Tại Trung Quốc, người dân cũng rất quen thuộc với loài cây này. Họ đặt cho nó những cái tên độc đáo như 一匹绸 (Nhất thất trù), 白背丝绸 (Bạch bối ty trù), 白面水鸡 (Bạch diện thủy kê), hay 牛白藤 (Ngưu bạch đằng).
Ở Việt Nam, cây thường mọc hoang ở miền Trung và miền Nam. Tại Trung Quốc, bạn sẽ dễ dàng tìm thấy Bạc Thau tại các tỉnh Quảng Tây, Quảng Đông hay Vân Nam, nơi có khí hậu thuận lợi cho cây phát triển mạnh mẽ.

Đặc điểm thực vật của cây Bạc Thau
Cây Bạc Thau là một loại dây leo nhỏ, thân mềm, mọc thành bụi quấn vào các cây khác. Thân cây phủ lông mịn màu bạc, sờ vào mềm mại, dễ chịu.
Đặc Điểm lá Bạc Thau
- Đơn, mọc xen kẽ, cuống lá dài 1,5–6 cm, phủ lông mịn bạc;
- phiến lá hình trứng hoặc hình bầu dục, nguyên mép; gân phụ khoảng 8 đôi.
Đặc Điểm Hoa Bạc Thau
- Cụm hoa xim dạng tán mọc nách lá hoặc đỉnh cành, phủ đầy lông mịn bạc
- Lá bắc hình bầu dục hoặc tròn
- Hoa lưỡng tính
- Đài hoa 5 mảnh chia thành 2 lớp không đều
- Tràng hoa hình phễu màu trắng, ngoài phủ lông mịn bạc
- Nhị 5, bầu nhụy gần cầu, 2 ngăn;
- Quả hình cầu màu đỏ được bao bọc bởi đài lớn lên, bên trong màu đỏ; hạt 2–4 hạt, màu nâu.
- Ra hoa tháng 6–9.
Phân bố và môi trường sống
- Thường mọc ở bìa rừng thưa, ven đường, ven sông; phân bố tại Quảng Đông, Hải Nam, Quảng Tây
- Một số nơi như miền Bắc Việt Nam như Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng và 1 số tỉnh miền trung.
Thu hoạch, chế biến
Thu hoạch từ tháng 7–10, dùng tươi hoặc phơi khô.

Video ngắn giới thiệu cây Bạc Thau
Công dụng y học theo Đông y và dân gian
Theo tài liệu y học cổ truyền Trung Quốc《全国中草药汇编》 (Toàn quốc trung thảo dược hội biên), Bạc Thau là vị thuốc quý được ứng dụng phổ biến trong nhiều bài thuốc dân gian. Các tác dụng chính bao gồm trừ phong thấp, giảm đau, lợi tiểu, giúp loại bỏ tình trạng phù nề do viêm thận hoặc xơ gan cổ trướng.
Ngoài ra, cây còn nổi bật nhờ tác dụng hóa đờm, giảm ho hiệu quả. Dân gian thường dùng cây này để chữa ho ra máu, viêm phế quả, hoặc xuất huyết trong .
Không chỉ vậy, loại cây này còn được ghi nhận khả năng cầm máu, hoạt huyết, giải độc và thúc đẩy tái tạo mô mới. Nhờ tính năng này, người dân địa phương thường dùng để chữa trị các bệnh lý như viêm tuyến vú, mụn nhọt, vết thương lở loét lâu lành, eczema hay các chứng viêm da mạn tính.
Cũng theo tài liệu《文山中草药》(Văn Sơn Trung thảo dược), Bạc Thau được dùng phổ biến để điều trị các bệnh ngoài da như chàm, nhọt độc, viêm da hay viêm tuyến vú. Liều dùng hiệu quả thường từ 30 đến 60 gram, sắc nước, sau đó dùng dung dịch thu được để vệ sinh vùng da bệnh hằng ngày, giúp giảm viêm sưng nhanh chóng.

Các bài thuốc nổi bật từ cây Bạc Thau
Cây Bạc Thau (Bạch Đằng Hạc) được dân gian ứng dụng rộng rãi trong nhiều bài thuốc điều trị các bệnh thường gặp. Dưới đây là một số bài thuốc tiêu biểu, được y học cổ truyền ghi nhận hiệu quả rõ rệt:
Chữa huyết trắng (khí hư) ở phụ nữ
- Dùng Bạc Thau 30g, rễ si nhỏ 15g, hoa mào gà 30g.
- Rửa sạch tất cả các nguyên liệu, sắc với khoảng 600ml nước, đun nhỏ lửa cho đến khi còn khoảng 200ml nước thuốc, chia làm 2 lần uống trong ngày.
- Dùng liên tục 7–10 ngày giúp cải thiện hiệu quả chứng huyết trắng.

Chủ trị rong kinh, băng huyết:
- Lấy lá Bạc Thau tươi, khoảng 3–4 lá, rửa sạch.
- Giã hoặc nghiền thật nhỏ rồi hòa với khoảng 50–100ml rượu gạo nhẹ, khuấy đều và uống ngay.
- Mỗi ngày uống 1 lần, uống liên tục 3–5 ngày giúp giảm tình trạng rong kinh, băng huyết rõ rệt (theo tài liệu 《云南中草药》).
Chữa xuất huyết nội (do chấn thương hoặc bệnh lý):
- Chuẩn bị lá Bạc Thau, Hổ trượng, Hạn liên thảo và Long nha thảo, mỗi vị đều 30g.
- Các vị thuốc trên rửa sạch, cho vào sắc cùng 700ml nước, sắc nhỏ lửa còn khoảng 250ml nước thuốc.
- Chia thành 2–3 lần uống trong ngày, dùng trong 5–7 ngày để giúp cầm máu, phục hồi tổn thương bên trong hiệu quả.
Điều trị té ngã tụ máu, đau nhức do chấn thương:
- Sử dụng khoảng 30g Bạc Thau, rửa sạch, sắc với khoảng 400ml nước, đun còn khoảng 150ml.
- Sau đó, hòa thêm vào một ít rượu gạo (khoảng 50ml), uống khi còn ấm.
- Mỗi ngày uống 1–2 lần, kiên trì 3–5 ngày sẽ giúp giảm đau, tan tụ máu, hồi phục nhanh vùng tổn thương.

Hướng dẫn sử dụng và liều lượng an toàn
Để dùng Bạc Thau hiệu quả, cần chú ý liều lượng đúng cách.
Uống trực tiếp: 9–15 gram dược liệu khô sắc nước, uống ấm.
Dùng ngoài da: giã lá tươi đắp, hoặc sắc 30–60 gram khô rửa vùng bệnh mỗi ngày.
Theo dõi phản ứng cơ thể, ngừng dùng nếu có bất thường, tham khảo ý kiến thầy thuốc.
Giá Mua Cây Bạc Thau Khô và Bạc Thau Cây Cảnh
HIện nay Cây Bạc Thau trên thị trường: 1 dùng làm thuốc, 2 là làm cây cảnh. Giá thị trường dược liệu là 70k/kg. Mua Bạc Thau khô tại đường dẫn này.
Nếu bạn muốn mua cây vừa để làm thuốc và làm cây cảnh thì giá là 70k/ 1 cây ươm. Loại cây này phù hợp làm cây cảnh và làm thuốc.
Bạc Thau với vẻ đẹp tự nhiên và khả năng sinh trưởng mạnh mẽ, luôn được nhiều người ưa chuộng. Cây leo nhanh, lá to bản, đặc biệt vào mùa hoa sẽ nở rộ thành từng chùm màu tím xanh rất bắt mắt, đem đến cảm giác thư thái, mát mẻ cho không gian sống. Dễ chăm sóc và phù hợp khí hậu Việt Nam, đây chắc chắn là lựa chọn tuyệt vời nếu bạn yêu thích việc làm đẹp không gian sống kết hợp chăm sóc sức khỏe cho cả gia đình.
Bảo tồn và phát triển cây Bạc Thau trong chữa bệnh bằng đông y
Cây Bạc Thau (Bạch Đằng Hạc) không chỉ là một vị thuốc quý trong kho tàng y học dân gian Việt Nam, mà còn là một minh chứng rõ nét cho giá trị và vai trò quan trọng của cây thuốc Nam đối với đời sống cộng đồng. Sự phong phú trong công dụng chữa bệnh, cùng khả năng thích nghi cao với khí hậu nước ta, đã giúp Bạc Thau được ứng dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và đời sống hằng ngày.
Việc bảo tồn, phát triển và sử dụng đúng cách loài cây này chính là cách hiệu quả nhất để giữ gìn những tri thức quý báu về cây thuốc Nam mà cha ông ta đã tích lũy từ ngàn xưa. Hy vọng qua bài viết này, mỗi chúng ta sẽ có thêm hiểu biết, từ đó chủ động phát huy và bảo tồn giá trị của cây Bạc Thau trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng và làm giàu thêm vốn thảo dược nước nhà.